Najczęściej zadawane pytania prawne

Najczęściej zadawane pytania prawne

W tym dziale znajdziecie Państwo odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania prawne. Zagadnienia podzielone zostały na trzy kategorie: prawo cywilne i rodzinne (kwestie rozwodowe, eksmisja itp.), prawo karne (uporczywe nękanie, kradzież, groźby itp.) oraz skargi i zażalenia (przewlekłość postępowania sądowego i przygotowawczego itp.). Zapraszamy do zapoznania się z zebranymi informacjami

Prawo cywilne i rodzinne

Prawo karne

Skargi i zażalenia

Umorzenie postępowania przygotowawczego (warto również zobaczyć: Wzór zażalenia na umorzenie postępowania przygotowawczego)

Przewlekłość postępowania przygotowawczego i sądowego

Bezpłatne porady prawne.

Czy można skorzystać z nieodpłatnej porady prawnej zdalnie?
W zależności od punktu nieodpłatnej pomocy, można umówić się na poradę zdalną. Odbędzie się ona przez telefon lub przy użyciu aplikacji do rozmów przez Internet (np. Skype lub Teams). Co do zasady porady zdalne kierowane są do osób z trudnościami w przemieszczaniu lub komunikowaniu się. Jednakże w związku z panującą pandemią porady zdalne zostały obecnie umożliwione wszystkim beneficjentom.

Aby skorzystać z porady, należy się najpierw na nią zapisać. Zapisów można dokonać stacjonarnie w starostwach powiatowych, kontaktując się ze starostwem telefonicznie lub przez formularz na stronie https://zapisy-np.ms.gov.pl.

Czy nieodpłatna pomoc prawna jest całkowicie bezpłatna?
Usługi nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i nieodpłatnej mediacji są całkowicie bezpłatne. Kierowane są one do osób, których sytuacja majątkowa nie pozwala na skorzystanie z odpłatnych usług tego typu profesjonalistów. Wspomniane usługi finansowane są z budżetu państwa i mają na celu zapewnienie równego dostępu do wymiaru sprawiedliwości.

Czy w punktach z dyżurami specjalistycznymi można uzyskać nieodpłatną poradę prawną z innego zakresu?
Każdy z punktów nieodpłatnej pomocy oferuje pełen zakres tematyczny usług. Punkty z dyżurami specjalistycznymi najczęściej prowadzą także dyżury zwykłe. Można więc się wtedy zapisać do tego punktu na poradę dotyczącą każdej z dziedzin prawa. Aby uzyskać informację, jak to wygląda w konkretnym punkcie, należy skontaktować się telefonicznie z odpowiednim starostwem powiatowym.

Czy nieodpłatnej pomocy prawnej udzielają profesjonalni prawnicy?
Osobami udzielającymi nieodpłatnej pomocy prawnej są adwokaci, radcowie prawni, aplikanci adwokaccy lub radcowscy oraz magistrzy prawa spełniający odpowiednie wymogi. Oznacza to, że wszyscy są wykształconymi prawnikami. W zakresie prawa podatkowego, z wyłączeniem praw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, porady może udzielić także doradca podatkowy.

Czy mogę się zapisać na nieodpłatną poradę prawną nie w swoim powiecie?
System nieodpłatnej pomocy nie przewiduje rejonizacji, czyli obowiązku zapisu na poradę w powiecie, w którym się zamieszkuje. W praktyce oznacza to, że można zapisać się na poradę w każdym powiecie, niezależnie od miejsca zamieszkania.

Czy jeżeli jestem obywatelem Polski, a mieszkam za granicą, mogę skorzystać z nieodpłatnej porady prawnej?
System nieodpłatnej pomocy jest kierowany do wszystkich obywateli Polski, których sytuacja majątkowa nie pozwala na opłacenie tych usług w cenach rynkowych. Z uwagi na panującą epidemię, udostępniona została możliwość uzyskania porady także w trybie zdalnym, czyli przy użyciu środków porozumiewania się na odległość. Dzięki temu rozwiązaniu, obywatele Polski mieszkający za granicą także mogą bez problemu skorzystać z usług nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Czy jeżeli jestem obcokrajowcem, to mogę skorzystać z nieodpłatnej porady prawnej?
Z porady w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego może skorzystać każda osoba przebywająca na terytorium Polski. Należy jednak pamiętać, że w większości punktów będzie można uzyskać jedynie poradę w języku polskim. Aby dowiedzieć się, w jakich językach można uzyskać poradę w danym punkcie, należy skontaktować się z odpowiednim starostwem powiatowym.

Czy mogę skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej, jeżeli prowadzę własną działalność i zatrudniam pracowników?
Z porady mogą skorzystać osoby fizyczne lub przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniający innych osób w ciągu ostatniego roku. Nie może więc z porady skorzystać przedsiębiorca, który zatrudnia innych pracowników. Kryterium ostatniego roku należy rozumieć jako 12 miesięcy liczonych wstecz od dnia złożenia oświadczenia o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej, a nie rok kalendarzowy, podatkowy czy jakikolwiek inny okres rozliczeniowy.

Czy mogę skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej więcej niż jeden raz?
Osoby uprawnione mogą skorzystać z usługi nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie, jakiego wymaga ich sprawa. Mogą więc skorzystać z porady więcej niż jeden raz. Mogą także zwrócić się o pomoc w więcej niż jednej sprawie, niezależnie od czasu, który upłynął od zakończenia się ostatniej sprawy.

Czy nieodpłatna porada prawna jest anonimowa?
Tak. Jedynie przed uzyskaniem porady stacjonarnej beneficjent zostanie poproszony o podpisanie oświadczenia, w którym deklaruje, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Na oświadczeniu tym widnieją dane osobowe beneficjenta. Dane te jednak nie zostaną zarchiwizowane wraz z danymi dotyczącymi sprawy. Co za tym idzie, dane osobowe i dane sprawy nie pojawią się w swoim sąsiedztwie. Zapisane dane są więc zanonimizowane, a porada jest anonimowa.

W przypadku porady otrzymanej w czasie epidemii w trybie zdalnym, czyli przez telefon lub przy użyciu komunikatora internetowego, beneficjent nie składa oświadczenia o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej, zatem nie przekazuje na piśmie swoich danych osobowych.

Kto jest administratorem danych osobowych systemu nieodpłatnej pomocy prawnej?
Oświadczenia o niemożności poniesienia kosztów nieodpłatnej pomocy prawnej przechowywane jest w warunkach uniemożliwiających dostęp do niego osób trzecich. Administratorem danych osobowych zawartych w oświadczeniu jest starosta danego powiatu. W celu umożliwienia kontroli prawidłowości udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej i świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego starosta przechowuje wspomniane oświadczenia przez trzy lata od końca roku kalendarzowego, w którym oświadczenie zostało sporządzone.

Czym jest nieodpłatna mediacja?
Nieodpłatna mediacja kierowana jest do osób, które znajdują się w konflikcie. Nieodpłatną mediację prowadzi mediator, który pomaga stronom dojść do porozumienia, bez potrzeby stawania przed sądem. Nieodpłatna mediacja jest rodzajem polubownego rozwiązywania sporów. Prowadzona jest w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej i poradnictwa obywatelskiego. Celem mediacji jest wypracowanie rozwiązania między stronami konfliktu poprzez dialog z udziałem mediatora.

Mediator może także pomóc obywatelowi w sporządzeniu projektu umowy o mediację, wniosku o jej przeprowadzenie przed sądem, wniosku o przeprowadzenie mediacji w sprawie karnej lub wniosku do sądu o zatwierdzenie ugody, którą zawarto wcześniej podczas mediacji.

Kto może skorzystać z nieodpłatnej mediacji?
Nieodpłatna mediacja kierowana jest do wszystkich obywateli, którzy znajdują się w sytuacji konfliktowej i pragną ją rozwiązać pokojowo. Odnosi się to także do przedsiębiorców samozatrudnionych, czyli takich, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą. Osoba występująca o mediację musi jedynie spełniać warunki skorzystania z systemu nieodpłatnej pomocy.

Nieodpłatna mediacja może zostać przeprowadzona zarówno na etapie przedsądowym, jak i podczas trwania postępowania sądowego, o ile sąd nie skierował jeszcze stron na mediację w tej sprawie.

Jak mogę się zapisać na mediację?

telefonicznie – poprzez specjalny powiatowy numer do zapisów;
elektronicznie – pisząc na podany przez powiat adres e-mail lub zapisując się przy pomocy formularza dostępnego na stronie https://zapisy-np.ms.gov.pl;
osobiście – stawiając się w starostwie powiatowym.Podmioty udzielające nieodpłatnej mediacji

Nieodpłatnej mediacji udziela mediator, czyli osoba wpisana na stałą listę mediatorów prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego, organizację pozarządową lub uczelnię

Należy pamiętać, że do prowadzenia stałej listy mediatorów są uprawnione jedynie organizacje, które takie zadanie mają wpisane w swoim statucie. Natomiast uczelnia prowadząca stałą listę mediatorów, jest zobowiązana do przekazania takiej listy do informacji prezesa sądu okręgowego. Pieczę nad stałą listą mediatorów sprawuje zatem prezes właściwego sądu okręgowego.

Mediatorem może zostać osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzystająca z pełni praw publicznych. Zgodnie z wytycznymi sporządzonymi przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości, kwalifikacje do pełnienia zawodu mediatora można uzyskać po ukończeniu szkolenia trwającego co najmniej 40 godzin zegarowych oraz uzyskaniu zaświadczenia ukończenia kursu.

Szkolenie takie powinno poruszać podstawowe zasady postępowania mediacyjnego, psychologiczne mechanizmy konfliktów, trening praktycznych umiejętności prowadzenia mediacji, a także prawa i aspekty organizacyjne procedur mediacyjnych.

O wpis na stałą listę mediatorów można się ubiegać także po ukończeniu odpowiednich studiów podyplomowych, przygotowujących do zawodu mediatora.

Przeprowadzenia nieodpłatnej mediacji nie może się jednak podjąć mediator, który wcześniej udzielał stronom konfliktu pomocy prawnej lub poradnictwa obywatelskiego. Nie może jej także poprowadzić świadek, ktoś kto wydawał opinię w sprawie, prowadził terapię albo sporządzał wywiad środowiskowy. Nie przeprowadzi również nieodpłatnej mediacji osoba, względem której strony mają wątpliwości, co do jej bezstronności. W przypadku wystąpienia powyższych okoliczności, mediator skieruje strony do innego mediatora w tym samym lub innym punkcie.

Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie


Czym jest nieodpłatne poradnictwo obywatelskie?
Nieodpłatna porada obywatelska kierowana jest do osób borykających się z problemami, które nie mają natury prawnej. Doradca obywatelski analizuje problem wraz z beneficjentem oraz przedstawia mu, jakie ma prawa i obowiązki. Poradnictwo obywatelskie ma szerszy zakres przedmiotowy niż poradnictwo prawne, gdyż odnosi się także do tych kwestii życia codziennego, które nie są uregulowane w legislacji. Charakteryzuje się ono także większym zaangażowaniem przede wszystkim przy sporządzeniu wraz z beneficjentem planu działania w danej sytuacji.Doradca obywatelski wspiera beneficjenta w samodzielnym rozwiązaniu problemu, a w razie potrzeby, sporządza z nim plan działania wyjścia z problematycznej sytuacji życiowej i pomaga w wykonaniu go krok po kroku. Niektórzy doradcy obywatelscy specjalizują się w określonych dziedzinach adresując porady do konkretnych grup społecznych, np. w zakresie niepełnosprawności, spraw konsumentów, dyskryminacji lub uzależnień.

Porada obywatelska może, ale nie musi dotyczyć problemu typowo prawnego. W oparciu o analizę sytuacji doradca obywatelski udziela informacji i wskazuje różnorodne ścieżki postępowania, omawia ich wady i zalety, wskazuje gdzie i jakiej pomocy dalej szukać. Wybór ostatecznego rozwiązania należy do beneficjenta. Do decyzji beneficjenta pozostaje również wybór formy porady obywatelskiej.

Kto może skorzystać z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego?
Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie kierowane jest do wszystkich obywateli, którzy znajdują się w trudnej sytuacji i szukają pomocy, która pozwoli im z niej wyjść. Przysługuje także przedsiębiorcom samozatrudnionym, czyli takim, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą.

Jak mogę się zapisać na poradę?

telefonicznie – poprzez specjalny powiatowy numer do zapisów;
elektronicznie – pisząc na podany przez powiat adres e-mail lub zapisując się przy pomocy formularza dostępnego na stronie https://zapisy-np.ms.gov.pl;
osobiście – stawiając się w starostwie powiatowym.
Podmioty udzielające nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego

Doradcy obywatelscy to profesjonaliści uprawnieni do świadczenia porad obywatelskich. Doradca obywatelski musi mieć ukończone studia wyższe, ale nie muszą być to studia prawnicze. Kierunki studiów, które oferują edukację przydatną do wykonywania zawodu doradcy obywatelskiego to między innymi psychologia, dziennikarstwo, kulturoznawstwo, pedagogika, politologia, praca socjalna, profilaktyka społeczna czy socjologia. Aby otrzymać uprawnienia do wykonywania zawodu doradcy obywatelskiego, należy odbyć 70-godzinny kurs przygotowujący. Kursy prowadzone są przez wykwalifikowany podmiot szkolący, którym jest Związek Biur Porad Obywatelskich (ZBPO).

Wstępnie wszystkie szkolenia odbywały się stacjonarnie, ale z uwagi na trwającą pandemię Covid-19 została udostępniona możliwość odbycia kursu zdalnie, czyli przy użyciu aplikacji do komunikowania się przez Internet.

Szkolenie na doradcę obywatelskiego ma na celu przygotowanie uczestników do wspierania beneficjentów w samodzielnym rozwiązaniu kryzysowych sytuacji. Zgodnie z ustawą kurs obejmuje 70 godzin zajęć z zakresu poradnictwa obywatelskiego, z których co najmniej:

15 godzin poświęcone jest na zajęcia z metodyki pracy doradcy,
20 godzin dotyczy zagadnień związanych z poradnictwem dla osób zadłużonych.
Pozostałe 35 godzin szkolenia merytorycznego może zostać poświęcone tematyce zabezpieczenia społecznego, spraw mieszkaniowych, dziedziczenia, własności, prawa pracy, spraw rodzinnych, postępowania cywilnego, karnego i administracyjnego.

Szkolenie zakończone jest egzaminem. Wszyscy uczestnicy, którzy pomyślnie zdadzą egzamin, otrzymają zaświadczenie potwierdzające wiedzę i umiejętności potrzebne do świadczenia poradnictwa obywatelskiego.

Szczegółowe informacje dotyczące szkoleń i egzaminów znajdują się w programie szkoleń oraz regulaminie na stronie ZBPO.

Punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego


Punkty pomocy prowadzone przez organizacje pozarządowe obsadzane są w sposób transparentny, pozwalający na wyłonienie takich podmiotów, które są w stanie zapewnić najlepszą możliwą jakość usług. Organizacje pozarządowe wyłaniane są na podstawie konkursów, których ramy zakreślają odpowiednie ustawy. Do konkursu mogą podejść wyłącznie podmioty wpisane na prowadzone przez wojewodów listy organizacji uprawnionych do świadczenia usług nieodpłatnej pomocy na terenie danego województwa. Niezbędnymi warunkami by organizacja uzyskała i utrzymała wpis na liście podmiotów uprawnionych są:

co najmniej dwuletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań wiążących się z udzielaniem pomocy w odpowiedniej dziedzinie;
posiadanie odpowiednio wykwalifikowanej kadry;
gwarancja należytego wykonania zadania, w szczególności w zakresie zapewnienia: poufności, profesjonalizmu, rzetelności i przestrzegania zasad etyki;
stosowanie opracowanych standardów obsługi i wewnętrznego systemu kontroli jakości.
W ramach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego funkcjonują punkty z dyżurami specjalistycznymi, na których przyjmują profesjonaliści ze szczególnym doświadczeniem w danej dziedzinie. Dyżury specjalistyczne mają na celu wykorzystanie wiedzy i doświadczenia profesjonalistów systemu oraz zapewnienie kompleksowej pomocy na terenie całej Polski, dzięki możliwości skorzystania z porady zdalnej. Wspomniane specjalizacje to między innymi pomoc rodzinom wychowującym dzieci z niepełnosprawnością, pomoc ofiarom przemocy wobec kobiet i dzieci, ochrona danych osobowych czy mediacja.

Szczegółowe informacje dotyczące dyżurów specjalistycznych oraz listę dyżurów specjalistycznych z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i nieodpłatnej pomocy prawnej znajdziesz TUTAJ.

Nieodpłatna pomoc prawna/Darmowa pomoc płatna


Czym jest nieodpłatna pomoc prawna?
Nieodpłatna pomoc prawna kierowana jest do osób, które borykają się z problemem prawnym. Profesjonalny prawnik w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej wskaże zainteresowanym obywatelom, jakie są ich prawa i obowiązki oraz pokaże sposób rozwiązania ich problemu prawnego.Profesjonalny prawnik może także udzielić pomocy beneficjentom przy sporządzeniu odpowiednich pism takich jak pozew, pismo o zwolnienie od kosztów lub o ustanowienie adwokata z urzędu.

Porada prawna udzielana jest w przypadku, gdy problem, z którym boryka się obywatel, ma typowo prawny charakter. Porady prawnej udziela profesjonalny prawnik z odpowiednim doświadczeniem, np. adwokat, radca prawny, aplikant radcowski lub adwokacki.

Kto może skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej?
Nieodpłatna pomoc prawna kierowana jest do wszystkich obywateli, którzy nie mają możliwości opłacenia kosztów usługi prawnika. Przysługuje także przedsiębiorcom samozatrudnionym, czyli takim, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą.

Jak mogę się zapisać na poradę?
telefonicznie – poprzez specjalny powiatowy numer do zapisów;
elektronicznie – pisząc na podany przez powiat adres e-mail lub zapisując się przy pomocy formularza dostępnego na stronie https://zapisy-np.ms.gov.pl;
osobiście – stawiając się w starostwie powiatowym.


Co muszę ze sobą zabrać na poradę?

W przypadku skorzystania z porady stacjonarnej, beneficjent składa pisemne oświadczenie, w którym deklaruje, że nie ma możliwości ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Natomiast beneficjent będący przedsiębiorcą składa:

  • pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść takich kosztów;
  • oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku;
  • wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, otrzymanej w roku, w którym ubiegają się o nieodpłatną pomoc prawną oraz otrzymanej w ciągu dwóch poprzedzających ją lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie.


Gdzie mogę udać się po poradę?
Porady udzielane są w ponad 1500 punktach w całej Polsce – w każdym powiecie. Zainteresowany obywatel nie ma obowiązku zapisywania się na poradę w powiecie zamieszkania. Może zapisać się na poradę w najbardziej dogodnym dla niego miejscu w Polsce.

Aby sprawdzić, gdzie znajdują się punkty nieodpłatnej pomocy prawnej i zapisać się na poradę, kliknij TUTAJ.

Informacje o dostępnych punktach znajdują się także w starostwach powiatowych, urzędach gmin i urzędach miast oraz na ich stronach internetowych.

Czy mogę skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej, jeżeli jestem osobą z niepełnosprawnościami?
System nieodpłatnej pomocy jest kierowany między innymi do osób ze szczególnymi potrzebami. Każda z takich osób może skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej. W przypadku konieczności zapewnienia udogodnień potrzebnych do udzielenia porady (np. usługi tłumacza języka migowego) należy taką potrzebę zgłosić podczas umawiania wizyty lub niezwłocznie po jej umówieniu.

Osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się mogą korzystać z porady poza lokalem punktu lub przy użyciu środków porozumiewania się na odległość, takich jak telefon lub komunikatory internetowe, niezależnie od sytuacji epidemicznej.

Aby uzyskać więcej informacji dotyczących nieodpłatnej pomocy dla osób ze szczególnymi potrzebami, kliknij TUTAJ.

Podmioty udzielające nieodpłatnej pomocy prawnej

Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej mogą być prowadzone bezpośrednio przez prawników lub przez organizacje pozarządowe. W ramach systemu nieodpłatnej pomocy współpracują osoby godne zaufania, rzetelne, zaangażowane i co najważniejsze – kompetentne. Wysoka jakość i poufność usług zapewnione są przez odpowiedni system doboru osób świadczących pomoc.Pierwsza kategoria punktów nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzona jest przez adwokatów i radców prawnych wytypowanych przez samorządy zawodowe prawników. Zatem to okręgowe rady adwokackie i rady okręgowych izb radców prawnych dbają, by do systemu nieodpłatnej pomocy trafiały wyłącznie osoby godne zaufania. Organy samorządu zawodowego prawników przyjmują wewnętrzne regulacje, które określają m.in. zasady losowania adwokatów lub radców prawnych do świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej. Regulacje te wymagają od kandydatów, by nie byli karani dyscyplinarnie, jak również nie uchybiali obowiązkom zawodowym, wynikającym z przynależności do samorządów prawniczych.

Punkty pomocy prowadzone przez organizacje pozarządowe także obsadzane są w sposób transparentny, pozwalający na wyłonienie takich podmiotów, które są w stanie zapewnić najlepszą możliwą jakość usług. Organizacje pozarządowe wyłaniane są na podstawie konkursów, których ramy zakreślają odpowiednie ustawy. Do konkursu mogą podejść wyłącznie podmioty wpisane na prowadzone przez wojewodów listy organizacji uprawnionych do świadczenia usług nieodpłatnej pomocy na terenie danego województwa. Niezbędnymi warunkami by organizacja uzyskała i utrzymała wpis na liście podmiotów uprawnionych są:

  • co najmniej dwuletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań wiążących się z udzielaniem pomocy w odpowiedniej dziedzinie;
  • posiadanie odpowiednio wykwalifikowanej kadry;
  • gwarancja należytego wykonania zadania, w szczególności w zakresie zapewnienia: poufności, profesjonalizmu, rzetelności i przestrzegania zasad etyki;
  • stosowanie opracowanych standardów obsługi i wewnętrznego systemu kontroli jakości. Zarówno w przypadku punktów prowadzonych przez adwokatów lub radców prawnych, jak i w przypadku punktów prowadzonych przez organizacje pozarządowe, nieodpłatna pomoc prawna udzielana jest przez wykwalifikowanych profesjonalistów.

W ramach nieodpłatnej pomocy prawnej funkcjonują punkty z dyżurami specjalistycznymi, na których przyjmują profesjonaliści ze szczególnym doświadczeniem w danej dziedzinie. Dyżury specjalistyczne mają na celu wykorzystanie wiedzy i doświadczenia profesjonalistów systemu oraz zapewnienie kompleksowej pomocy na terenie całej Polski, dzięki możliwości skorzystania z porady zdalnej. Wspomniane specjalizacje to między innymi pomoc rodzinom wychowującym dzieci z niepełnosprawnością, pomoc ofiarom przemocy wobec kobiet i dzieci, ochrona danych osobowych czy mediacja.

Szczegółowe informacje dotyczące dyżurów specjalistycznych oraz listę dyżurów specjalistycznych z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i nieodpłatnej pomocy prawnej znajdziesz TUTAJ.


Co to jest własność przemysłowa?

Jest to rodzaj praw wyłącznych wynikających z krajowego, międzynarodowego lub regionalnego ustawodawstwa. Przykładami praw wyłącznych są: patent, prawo ochronne na wzór użytkowy oraz prawo ochronne na znak towarowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego.

Jak sprawdzić, czy nie naruszam praw wyłącznych?

  1. Odwiedzić Bibliotekę Urzędu Patentowego, gdzie gromadzone są krajowe oraz międzynarodowe zbiory dokumentacji i literatury patentowej.
  2. Poszukiwać w bazach danych gromadzących zbiory informacji patentowej.
  3. Skorzystać z porady rzecznika patentowego.


Warto wiedzieć, że informacja patentowa to źródła najwcześniej ujawnianych danych z zakresu informacji technicznej, a ok. 80% informacji zawartych w dokumentacji patentowej nie jest ujawniana w innych publikacjach.

Jak możemy pozyskać pełne teksty zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych?

Pełne teksty zgłoszeń wynalazków od nr P.384800 oraz wzorów użytkowych od nr W.117380 znajdują się w e-Wyszukiwarce. Teksty starszych zgłoszeń możesz zamówić w formie papierowej – zgodnie z podanymi informacjami w artykule Zbiory literatury patentowej i niepatentowej.

Kto może być pełnomocnikiem w postępowaniu przed UPRP?

Pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed Urzędem w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony wynalazków, produktów leczniczych oraz produktów ochrony roślin, wzorów użytkowych i topografii układów scalonych może być rzecznik patentowy oraz osoba świadcząca usługi transgraniczne w rozumieniu ustawy o rzecznikach patentowych. Z kolei sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony znaków towarowych, wzorów przemysłowych oraz oznaczeń geograficznych pełnomocnikiem może być rzecznik patentowy, adwokat, radca prawny lub osoba świadcząca usługi transgraniczne w rozumieniu ustawy o rzecznikach patentowych.

W przypadku osób fizycznych pełnomocnikiem może być także współuprawniony, rodzice, małżonek, rodzeństwo, zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

Osoby niemające miejsca zamieszkania na terenie UE oraz Islandii, Norwegii, Lichtensteinu i Szwajcarii mogą działać tylko za pośrednictwem rzecznika patentowego, adwokata, radcy prawnego lub osoby świadczącej usługi transgraniczne w rozumieniu ustawy o rzecznikach patentowych.

Pełnomocnikiem w postępowaniu spornym może być każda osoba wyznaczona przez stronę do reprezentowania.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i dołączone do akt przy dokonywaniu pierwszej czynności prawnej. Jeżeli pełnomocnictwo dotyczy więcej niż jednej sprawy, powinno być ono dołączone do akt sprawy, w której pełnomocnik dokonuje pierwszej czynności. W pozostałych sprawach objętych pełnomocnictwem, pełnomocnik powinien dołączyć uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa.

Złożenie w Urzędzie Patentowym dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa wiążę się z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 17 PLN. Liczba mocodawców wynikająca z pełnomocnictwa wyznacza wielokrotność opłaty skarbowej w wysokości 17 PLN. Przed dokonaniem płatności, należy zapoznać się z instrukcją „Jak i gdzie dokonać opłaty skarbowej od pełnomocnictwa?”

Z opłaty od pełnomocnictwa zwolnione są osoby fizyczne (jeżeli pełnomocnictwo udzielane jest małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu lub rodzeństwu) oraz osoby wymienione w art. 7 ustawy o Opłacie skarbowej oraz w załączniku do ww. Ustawy.

Czy jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej może dokonać zgłoszenia?

Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej może dokonać zgłoszenia na swoją rzecz pod warunkiem posiadania na mocy ustawy zdolności prawnej, np. osobowe spółki handlowe. W przypadku jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej i zdolności prawnej, prawo ochronne może być udzielone tylko na rzecz osoby prawnej, w skład której wchodzi ta jednostka, bądź na rzecz osoby fizycznej, bądź osób fizycznych prowadzących tę jednostkę na własny rachunek. Dotyczy to przede wszystkim przedsiębiorstw wielozakładowych (oddział nie może uzyskać prawa na swoją rzecz) oraz spółek cywilnych.

Złożyłem wniosek o zmianę w rejestrze. Urząd umorzył postępowanie lub pozostawił bez rozpoznania wniosek, co zrobić?

Urząd wydał decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie

Decyzja o umorzeniu  kończy postępowanie w sprawie i jest wydawana z różnych powodów. Kolejne kroki, które można podjąć  będą zależały  m.in. od przyczyny wydania decyzji,  od czasu który upłynął od doręczenia decyzji.  W razie wątpliwości, zawsze można skontaktować się z ekspertem, który decyzję wydał, by wyjaśnić wszystkie okoliczności sprawy.

Strona  może odwołać  się od decyzji o umorzeniu postępowania składając  wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Pouczenie o możliwości złożenia wniosku i termin do jego złożenia znajdują się na końcu decyzji. Należy pamiętać, że  wniosek taki należy uzasadnić oraz opłacić.

W przypadku, gdy minął już termin do złożenia wniosku odwoławczego rozwiązaniem może być ponowne złożenie wniosku wraz z dokumentami, które pozwolą na pozytywne rozpatrzenie sprawy.

Urząd  pozostawił sprawę bez rozpoznania

Urząd pozostawia sprawę bez rozpoznania po wezwaniu strony do uzupełnia braków formalnych wniosku i po upływie terminu do ich uzupełnienia. W takiej sytuacji postępowanie w sprawie w ogóle nie zostaje wszczęte.

W celu wszczęcia postępowania należy uzupełnić braki formalne wniosku.

Czy istnieje formularz wniosku o zmianę w rejestrze patentowym?

Obecnie formularz wniosku o dokonanie wpisu w rejestrze jest dostępny tylko dla osób, które  posiadają konto zaawansowane na platformie  Urzędu Patentowego PUEUP. W celu założenia takiego konta należy  na stronie internetowej Urzędu Patentowego zarejestrować się  i postępować zgodnie z instrukcjami.

Osoby, które chcą złożyć wniosek w wersji papierowej powinny samodzielnie go sporządzić. Wniosek powinien zawierać:

  • oznaczenie wnioskodawcy i jego adres;
  • zwięzłe sformułowanie żądania wpisu w rejestrze;
  • podpis wnioskodawcy albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
  • datę wniosku;
  • wykaz załączników.

Do wniosku należy dołączyć:

  1. pełnomocnictwo, jeśli wnioskodawca ustanowił pełnomocnika;
  2. dowód uiszczenia należnej opłaty od wniosku;
  3. dokumenty uzasadniające wydanie decyzji o dokonaniu wpisu w rejestrze.

Jakie dokumenty mogą uzasadniać dokonanie wpisu do rejestru patentowego?

Uzasadnienie wpisu do rejestru wnioskowanej zmiany mogą stanowić – w przypadku:

  • zmiany nazwy lub siedziby uprawnionego – postanowienie sądu rejestrowego o zmianie wpisu w KRS, wyciąg pełny z KRS; zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej;
  • zmiany uprawnionego – umowa sprzedaży, darowizna; dokumenty, z których wynika wniesienie aportu do spółki; postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia;
  • licencji – umowa licencyjna,
  • zastawu – umowa o ustanowieniu zastawu.

Dostaliśmy decyzję o wygaśnięciu prawa, choć zapłaciliśmy w terminie za ochronę, co zrobić?

W przypadku, gdy została wydana decyzja o wygaśnięciu prawa pomimo, że opłata za ochronę została prawidłowo wniesiona  na konto Urzędu Patentowego, należy złożyć w wyznaczonym w decyzji terminie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek należy uzasadnić oraz uiścić od niego opłatę. W przypadku  pozytywnego rozpatrzenia wniosku opłata  od wniosku zostanie zwrócona stronie.

Prawdopodobną przyczyną wydania decyzji o wygaśnięciu prawa w opisanej sytuacji może być błąd zarówno po stronie  wpłacającego jak i po stronie Urzędu np. opłata została wniesiona na nieprawidłowe konto,  polecenie przelewu nie zostało zrealizowane przez bank, błąd systemów przekazujących informację o wniesionej opłacie itd. Sytuacja powinna być niezwłocznie wyjaśniona przez uprawnionego do danego prawa, ponieważ to na nim ciąży obowiązek  skutecznego wniesienia opłaty za ochronę.

Jak powinien wyglądać wniosek o wyciąg z rejestru patentowego?

Wniosek o wyciąg z rejestru  można złożyć w formie papierowej lub przesyłając go w formie elektronicznej za pośrednictwem założonego na stronie internetowej Urzędu konta użytkownika.  Z uwagi na wprowadzenie nowej usługi e –rejestrów wniosek o wyciąg z rejestru można  złożyć  także  korzystając z tej usługi,  po założeniu własnego konta lub zalogowaniu się na nie pod niniejszym linkiem: https://uprp.gov.pl/pl/uslugi-online/e-rejestry,  który przekieruje użytkownika do usługi e-rejestry. Użytkownik znajdzie tam potrzebne informacje jak uzyskać wyciąg z rejestru.

Warto wiedzieć, że część rejestrów Urzędu prowadzonych jest tylko w formie elektronicznej. Dane zawarte w rejestrach prowadzonych w postaci elektronicznej udostępniane są za pośrednictwem systemów teleinformatycznych zgodnie z ustawą o informatyzacji.

 Wniosek o wyciąg z rejestru , który nie jest gotowym formularzem, powinien zawierać:

  • oznaczenie wnioskodawcy i jego adres;
  • zwięzłe  określenie  jakiego  rodzaju wyciągu żąda wnioskodawca wraz z podaniem numeru  danego prawa.
  • podpis wnioskodawcy albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
  • datę wniosku;

Do wniosku należy dołączyć potwierdzenie  dokonanej opłaty za wydanie wyciągu.

Opłata za wyciąg zawierający aktualny stan prawny wynosi 60 zł;

Opłata za wyciąg uzupełniony o dane zmienione lub wykreślone wynosi 100 zł.

Urząd Patentowy wydaje wyciąg z rejestru w terminie 14 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku. W praktyce wyciągi mogą być wydawane w krótszym terminie, nawet w  dniu złożenia wniosku.

Jak uzyskać informacje o stanie prawnym przedmiotów ochrony?

Informacje dotyczące stanu prawnego przedmiotów ochrony znajdują się w rejestrach prowadzonych przez UPRP. Domniemywa się, że wpisy w rejestrze są prawdziwe i że każdemu znana jest ich treść. W celu uzyskania informacji o danych znajdujących się w rejestrach, możliwe jest ich osobiste przeglądanie rejestrów w siedzibie Urzędu Patentowego lub skorzystanie z usługi e-rejestry, która umożliwia przeglądanie  rejestrów on-line. Możliwe jest także  uzyskanie wyciągu z rejestrów po uprzednim złożeniu wniosku. Wniosek można składać w formie papierowej lub w formie elektronicznej, po  założeniu konta użytkownika na stronie internetowej Urzędu. Usługa ta jest także dostępna on–line  w zakładce e-rejestry.

Jak złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczący decyzji o wygaśnięciu decyzji warunkowej o udzieleniu prawa?

Zgłaszający ma prawo złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia decyzji o wygaśnięciu decyzji warunkowej o udzieleniu prawa. Wraz z wnioskiem należy uiścić opłaty wskazane w decyzji o udzieleniu prawa oraz uprawdopodobnić, iż niewniesienie opłaty za ochronę w terminie (lub jej nieprawidłowe wniesienie) nie było zawinione przez zgłaszającego. Co do zasady nie świadczą o braku winy np. zaniedbania pracowników zgłaszającego czy zwykłe zapomnienie o terminie wniesienia opłaty.

Stan prawny na dzień 1 października 2010 r.

Czy mogę samodzielnie potwierdzić dokumenty za zgodność z oryginałem?

Składane do akt kserokopie dokumentów powinny być poświadczone za zgodność z oryginałem przez notariusza lub działającego jako pełnomocnik strony: rzecznika patentowego lub osobę świadcząca usługi transgraniczne w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1861), a w przypadku znaków towarowych, wzorów przemysłowych i oznaczeń geograficznych, także radcę prawnego lub adwokata.

Zgubiłem dokument patentowy (świadectwo ochronne, świadectwo rejestracji), czy mogę uzyskać duplikat?

Urząd Patentowy RP po udzieleniu prawa wyłącznego i dokonaniu przez uprawnionego opłaty za ochronę oraz za publikację wydaje z urzędu dokument stwierdzający udzielenie prawa wyłącznego. Ponadto możliwe jest uzyskanie duplikatu lub duplikatów takiego dokumentu. Warunkiem wydania duplikatu dokumentu wydanego przez UPRP jest złożenie stosownego wniosku i uiszczenie opłaty. Wniosek o wydanie duplikatu powinien zawierać, co najmniej:

  • żądanie (np. „Proszę o wydanie duplikatu dokumentu patentowego”),
  • numer prawa (np. pat. 111111),
  • imię i nazwisko wnioskodawcy,
  • adres do korespondencji,
  • datę wniosku,
  • podpis wnioskodawcy

Duplikat dokumentu stwierdzającego udzielenie prawa przez UPRP może być wydany wielokrotnie po spełnieniu wymogów formalnych.

Jak uzyskać urzędowe potwierdzenie danych zawartych w rejestrze?

Potwierdzeniem urzędowym  danych zawartych w rejestrach jest wyciąg z rejestrów. Można go uzyskać składając odpowiedni wniosek o wydanie wyciągu. Wniosek o wyciąg z rejestru  można złożyć w formie papierowej lub przesyłając go w formie elektronicznej za pośrednictwem założonego na stronie internetowej Urzędu konta użytkownika.

Warto wiedzieć, że część rejestrów Urzędu prowadzonych jest tylko w formie elektronicznej. Dane zawarte w rejestrach prowadzonych w postaci elektronicznej udostępniane są za pośrednictwem systemów teleinformatycznych. W celu uzyskania  wyciągu z rejestru prowadzonego  w formie elektronicznej należy skorzystać z  usługi e-rejestrów  i za jej pośrednictwem złożyć wniosek o wyciąg z rejestru. Jest to możliwe po założeniu własnego konta lub zalogowaniu się na nie pod niniejszym linkiem: https://uprp.gov.pl/pl/uslugi-online/e-rejestry,  który przekieruje użytkownika do usługi e-rejestry. Użytkownik znajdzie tam potrzebne informacje jak uzyskać wyciąg z rejestru.

Wniosek o wyciąg z rejestru, który nie jest gotowym formularzem, powinien zawierać:

  • oznaczenie wnioskodawcy i jego adres;
  • zwięzłe  określenie  jakiego  rodzaju wyciągu żąda wnioskodawca wraz z podaniem numeru  danego prawa.
  • podpis wnioskodawcy albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
  • datę wniosku;

Do wniosku należy dołączyć potwierdzenie  dokonanej opłaty za wydanie wyciągu.

Opłata za wyciąg zawierający aktualny stan prawny wynosi 60 zł;

Opłata za wyciąg uzupełniony o dane zmienione lub wykreślone wynosi 100 zł.

Urząd Patentowy wydaje wyciąg z rejestru w terminie 14 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku. W praktyce wyciągi mogą być wydawane w krótszym terminie, nawet w  dniu złożenia wniosku.

Czy muszę osobiście występować przed Urzędem Patentowym? Czy mogę ustanowić pełnomocnika?

Zgłaszający może występować przed Urzędem Patentowym RP osobiście lub przez pełnomocnika. W celu uzyskania informacji kto może być pełnomocnikiem zapoznaj się z odpowiedzią na  pytanie 1,  w  zakładce Pytania ogólne.

Gdzie mogę znaleźć krótkie objaśnienie znaczenia różnych terminów, które napotykam w dokumentach i publikacjach z zakresu informacji patentowej?

Objaśnienia są dostępne w Słowniku terminów z zakresu dokumentacji i informacji patentowej.